1. W przypadku niebezpiecznego zdarzenia, zaistnienia wypadku lub zaistnienia zgonu naturalnego w ruchu zakładu górniczego, właściwy organ nadzoru górniczego może ustalić stan faktyczny i przyczyny zdarzenia, wypadku lub zgonu.
1a. W przypadku wystąpienia poważnego niebezpiecznego zdarzenia lub wypadku śmiertelnego, wypadku ciężkiego albo wypadku zbiorowego, w ruchu zakładu górniczego przedsiębiorcy wykonującego działalność polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej, właściwy organ nadzoru górniczego ustala stan faktyczny i przyczyny tego zdarzenia lub wypadku oraz niezwłocznie przekazuje te ustalenia Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego.
2. Jeżeli wymaga tego waga lub zawiłość sprawy, w szczególności w przypadku zaistnienia wypadku zbiorowego, katastrofy albo niebezpiecznego zdarzenia, czynności określone w ust. 1, w całości lub części, może podejmować Prezes Wyższego Urzędu Górniczego. W razie potrzeby Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołuje, w drodze zarządzenia, komisję specjalną do zbadania przyczyn i okoliczności tego zdarzenia, określając skład osobowy komisji i jej zadania.
3. Czynności określone w ust. 1 i 1a są wykonywane przez pracowników organów nadzoru górniczego na podstawie legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności.
4. Na podstawie przeprowadzonych czynności określonych w ust. 1 i la właściwy organ nadzoru górniczego opracowuje orzeczenie zawierające w szczególności opis stanu faktycznego oraz innych istotnych okoliczności, ustalenie przyczyn, określenie naruszonych przepisów lub zasad techniki górniczej, a także wnioski zmierzające do zapobieżenia podobnym zdarzeniom i wypadkom w przyszłości.
5. Jeżeli po opracowaniu orzeczenia zostały ujawnione istotne okoliczności, które mogą mieć wpływ na ustalenia zawarte w orzeczeniu, przeprowadza się ponownie czynności określone w ust. 1 albo 1a oraz organ nadzoru górniczego, w zależności od wyników badań, opracowuje nowe orzeczenie albo potwierdza aktualność dotychczasowego orzeczenia.